Ұлттық банктің төраға орынбасары Алия Молдабекова валюталық нарықтағы жағдай туралы айтып берді: соңғы уақытта сыртқы және ішкі факторлардың жиынтығы теңгенің әлсіреуіне алып келді, деп хабарлайды Kapital.kz бизнес ақпарат орталығының тілшісі НБРК-ның баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Ол түсіндірді, сыртқы сектордағы жағдай жоғары құбылмалылық пен жаһандық экономикалық тәуекелдердің сақталуынан қолайсыз болып отыр. Доллар дамыған және дамушы нарықтардың валюталарына қатысты нығайып келеді. DXY индексі 106,2 пунктке дейін көтеріліп, қыркүйектің соңынан бері 5,5% артты, ал дамушы нарықтардың валюталарының индексі ЕМ қыркүйектің соңынан бері 4,1% төмендеді. Мұнай нарығында әлемдік сұраныстың әлсіз қалпына келуі мен ОПЕК+ тарапынан жеткізілімдердің күтілетін өсуі салдарынан пессимистік көңіл-күй басым. Бұл мұнай бағасының барреліне 71-72 доллар деңгейіне төмендеуіне әкелді. Ішкі валюталық нарықта экономикалық агенттер тарапынан шетел валютасына сұраныс артып, ұсыныс шектеулі болып отыр.
«Шетел валютасына сұраныстың өсуі жалпы экономикалық белсенділіктің, соның ішінде сыртқы экономикалық белсенділіктің артуымен байланысты. Сондай-ақ, инфрақұрылымдық және инвестициялық жобаларға мемлекеттік бюджет шығыстары мен квазимемлекеттік компаниялардың шығыстарының өсуі әсер етеді. Осы факторлардың барлығы импорттың өсуін және, тиісінше, шетел валютасына сұраныстың артуын ынталандырады», - деді ол.
Сұраныс пен ұсыныс арасындағы теңгерімнің төмендеуі, - деп атап өтті Алия Молдабекова, валюталық нарыққа инвестициялық климатқа теріс әсер етіп, инвестициялық жобалардың құнының өсуіне және жалпы инфляциялық әсер етуіне алып келеді.
«Сондықтан валюталық нарықты теңгерімді ету үшін квазимемлекеттік сектор субъектілері тарапынан валюталық түсімнің 50%-ын міндетті түрде сату нормасы қайта енгізілетін болады. Құзырлы үкімет қаулысы мен Ұлттық банк бұйрығы дайындалып, жақын арада қабылданатын болады. Бұрын бұл норма 2023 жылдың тамызына дейін әрекет етті, ол макроэкономикалық жағдайлардың өзгеруіне байланысты тоқтатылды. Сонымен қатар, бұл норма әрдайым шоктарды жұмсарту үшін жедел түрде қолданылуы мүмкін тиімді құрал болып табылады», - деп атап өтті Алия Молдабекова.