Қазақстан мегаполистерінде мотоциклдердің гүрілі, қала көшелеріндегі мопедтердің шырылы, кептелістердің шуылы және автокөлік сигналдары – Астана немесе Алматы секілді қалалар үшін қалыпты көрініс. Мұның біздің психикалық және физикалық денсаулығымызға әсері бар ма? Tengri Life осы сұраққа жауап іздеді.
Шуды қалай өлшейді
Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің аумақтық бөлімшелері тұрғын аудандардағы ірі автомагистральдардың жанындағы бақылау нүктелерінде шу деңгейін өлшейді. Бұл нүктелер жол бойындағы құрылыс және үйлердің санына, сондай-ақ шуды өлшеу әдісіне негізделіп таңдалады.
Деректерге сәйкес, Астана мен Алматыда 2024 жылдың 9 айында тұрғын аймақтарда 585 дыбыс өлшеу зерттеуі жүргізілді, олардың 223 үлгісінде нормадан асу анықталды.
"Дегенмен, дыбыс деңгейінің автомагистральдардан асуын дифференциациялау мүмкін емес, өйткені тұрғын аудандарда басқа шу көздері де бар", – делінген ведомстваның біздің ресми сұрауымызға берген жауапында.
113-баптың 8-тармағына сәйкес "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" нормадан асқан үлгілер туралы мәліметтер жергілікті әкімдіктерге шаралар қабылдау және шу карталарын жасау үшін беріледі.
Ескерту, шу деңгейлері денсаулық сақтау министрінің бұйрығымен бекітілген гигиеналық нормалармен реттеледі.
Фото Tengrinews.kz/Алихан Сариев
Шу нормалары
Тұрғын аймақтардағы рұқсат етілген шу деңгейлері
Тұрғын үй үшін (пәтерлер):
- Күндізгі уақытта эквивалентті шу деңгейі (орташа деңгей) – 40 дБа, түнде – 30 дБа.
- Күндізгі уақытта максималды шу деңгейі – 55 дБа, түнде – 45 дБа.
Тұрғын үйлерге, демалыс үйлеріне, қарттар мен денсаулығында ерекшеліктері бар адамдарға арналған интернаттарға, емханаларға, мектептерге және осындай оқу орындарына, балалар бақшаларына, микрорайондардың демалыс алаңдарына және тұрғын үйлер топтарына тікелей іргелес аумақ үшін:
- Күндізгі уақытта эквивалентті шу деңгейі – 55 дБа, түнде – 45 дБа.
- Күндізгі уақытта максималды шу деңгейі – 70 дБа, түнде – 60 дБа.
ДБА – адам құлағының қабылдау ерекшеліктерін ескеретін шу деңгейін өлшеу.
Ескерту, ChatGPT деректеріне сәйкес:
- 30 дБА – бұл өте тыныш дыбыс, мысалы, сыбыр немесе кітапханада жеңіл шу.
- 40 дБА – бұл бөлмеде екі адамның арасындағы қалыпты тыныш әңгімелесудің даусын білдіреді.
- 45 дБА – бұл тыныш жұмыс істейтін тоңазытқыштың немесе көрші бөлмедегі әлсіз шу деңгейі.
- 55 дБА – бұл офисдегі қалыпты әңгіме немесе кафеде бірнеше адамның сөйлесуі.
- 60 дБА — бұл топтағы адамдардың сөйлесуі немесе көрші бөлмедегі қатты жұмыс істейтін телевизордың дауысы.
- 70 дБА — бұл халық көп жиналған жерлердегі шу, мысалы, кептеліс кезінде көшедегі шу немесе жолаушылар көп автобус.
Фото: depositphotos.com
Жоғары шу денсаулыққа әсер ете ме
Комитеттің хабарлауынша, жүргізілген зерттеулер шу әсерінің халықтың денсаулығына байланысы бар екенін көрсетті. Дегенмен, шу адамның денсаулығына қалай әсер ететінін анықтау үшін ғылыми зерттеулер жүргізу қажет.
"Шумен байланысты мәселелерге стресс, жоғары қан қысымы, есту қабілетінің төмендеуі, ұйқының бұзылуы және еңбек өнімділігінің төмендеуі (жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі – еск.) жатады. Осы орайда ауру себептері көпфакторлы (жалпы денсаулық жағдайы, қоршаған ортаның әсері: су, ауа, топырақ, электромагниттік өрістер, мамандық, тамақтану және басқа факторлар). Сондықтан шу әсерінің халыққа, әсіресе шу көздеріне жақын жерде тұратындарға тигізетін себеп-салдар байланысын анықтау үшін ғылыми зерттеулер жүргізу қажет", – делінген санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің жауап хатында.
Ведомство сондай-ақ шу мәселесін шешу, алдымен, қала құрылысы жобаларын әзірлеуден және "халық денсаулығына теріс әсерді болдырмауды" ескере отырып, өңірді дамыту жоспарларын жасаудан басталатынын еске салды.
Тұрғын аудандардағы шуды азайту үшін комитет, мысалы, жасыл аймақтар құруды ұсынады.
"Тұрғын массивтердегі шу деңгейі асқан жағдайда ең жақсы шешім – жасыл аймақтар. Бұл ретте, шөптерді, бұталарды және ағаштарды бірден отырғызу, яғни көп деңгейлі көгалдандыруды жасау тиімдірек. Сонымен қатар, қоғамдық көлікті дамыту, веложолдар желісін құру және жаяу жүргіншілер инфрақұрылымын жақсарту адамдарды қалада тиімді әрі тыныш қозғалыс құралдарына отырғызуға мүмкіндік береді", – деп қосты комитет.
Еске сала кетейік, 13 маусымда Алматы тұрғындарын таңертең қатты дыбыстардың алаңдатқаны туралы жазған едік, көпшілік қазақстандықтар алматиндіктерді найзағайдың қорқытқанын болжады. Бұл туралы қалалық ТЖД-да не айтылғанын мұнда толық оқи аласыз.