Тоқаев атап өткендей, Путиннің сапары – тарихи оқиға, ол Қазақстан-Ресей қатынастарында маңызды рөл атқарады.
«Қазақстан үшін Ресей – стратегиялық серіктес және сенімді одақтас. Бізді достықтың берік байланыстары, көп ғасырлық көршілік және ортақ тарих біріктіреді. Осы тұрақты құндылықтарға сүйене отырып, біздің мемлекеттер болашаққа бағытталған мазмұнды қарым-қатынастарды құрды. Қазақстан-Ресей ынтымақтастығы бұрын-соңды болмаған деңгейге жетті, бұл іс жүзінде барлық негізгі өзара әрекеттесу салаларын қамтиды. Саяси диалог тұрақты дамып келеді, сауда-экономикалық ынтымақтастық кеңейіп, мәдени-гуманитарлық байланыстар жандануда. Бүгінгі өткізілген кездесулер мен келіссөздер іскерлік, ашықтықпен ерекшеленіп, шын мәнінде нәтижелі болды», — деді Қазақстан президенті.
Ол келіссөздер барысында кең ауқымды мәселелер мен стратегиялық серіктестікті кеңейту бойынша күтпеген перспективалар көтерілгенін айтты.
«Сложная геосаяси жағдайға қарамастан, екіжақты қатынастар динамикалық түрде дамып келе жатыр деген ортақ пікірге келдік. Келіссөздер барысында экономикалық мәселелерге ерекше назар аударылды. Негізгі міндеттер ретінде стратегиялық салалардағы ынтымақтастықты тереңдету және өзара тауар айналымын ұлғайту белгіленді. Осы мақсатта 2021-2025 жылдарға арналған кешенді экономикалық ынтымақтастық бағдарламасы, 2024-2026 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары сияқты үкіметаралық құжаттардың пакеті қабылданды. Өткен Форум аясында екі елдің өңіраралық және шекаралық ынтымақтастығы бойынша жаңартылған Үкіметаралық бағдарламасы қол қойылды», — деп атап өтті Қасым-Жомарт Тоқаев.
Тоқаев Ресейдің Қазақстанның басты серіктестерінің бірі болып табылатынын, ол ел экономикасының жетекші инвесторларының қатарына кіретінін атап өтті.
Президент Қазақстанның екіжақты қатынастар тарихында алғаш рет Ресейдің бес ірі сауда серіктесінің қатарына кіргенін атап өтті. Бұл екі ел арасындағы ынтымақтастықтың тұрақты және елеулі әлеуетінің куәсі болып табылады.
«Мен сенімдімін, егер осы оң динамиканы сақтаса, біз жақын арада өзара саудада 30 миллиард долларлық межені асыра аламыз. Ресейдің Қазақстан экономикасына тікелей инвестициялары 24 миллиард доллардан асты, оның ішінде тек соңғы екі жылда 4,5 миллиард доллардан астам инвестицияланды. Қазақстанның Ресей экономикасына салынған инвестициялары 8,5 миллиард долларды құрады. Сонымен қатар, Қазақстанда 24 мыңнан астам ресейлік қатысумен компания жұмыс істейді – бұл елде шетел капиталы бар кәсіпорындардың жалпы санының шамамен жартысы. Бұл көрсеткіштер біздің стратегиялық қарым-қатынастарымызды одан әрі нығайтуға деген жоғары сенім мен өзара қызығушылықты растайды», — деді Қазақстан президенті.
Тоқаев өнеркәсіп саласындағы ынтымақтастықтың өскенін атап өтті: қазірдің өзінде 18 миллиард доллардан астам сомасына 93 бірлескен жоба іске қосылды. 30 миллиард доллардан астам инвестицияны қамтитын 49 жоба жүзеге асырылуда.
«Қазақстанның бірқатар өңірлерін газдандыру, Ресей энергетикалық ресурстарының оңтүстік және шығыс бағытта транзит көлемдерін арттыру, елімізде ірі энергетикалық нысандарды салу және қайта жаңарту бойынша ауқымды бастамалар ерекше назар аударуға тұрарлық. Басымдық – негізгі көлік коридорларын дамыту арқылы транзиттік әлеуетті ашу. Біз сондай-ақ Моңғолияға автомобиль жолы салу және Трансафган транспорттық коридорын белсенді пайдалану перспективаларын талқыладық. Мен «Солтүстік – Оңтүстік» бағытындағы барлық осы бастамалардың толыққанды жүзеге асырылуы біздің елдеріміздің достық халықтарының түпкі мүдделеріне толық сәйкес келеді деп сенемін», — деп атап өтті ол.
Президент Қазақстан мен Ресейдің өңіраралық ынтымақтастық форумының экономикалық күн тәртібіндегі ерекше маңыздылығын атап өтті. Осы контексте ол Қазақстандағы Ресей Федерациясының Бас консулдығының ашылуының маңыздылығын атап өтті.
Мемлекет басшылары ғылыми және мәдени-гуманитарлық салалардағы ынтымақтастыққа үлкен мән береді. Қасым-Жомарт Тоқаев келесі жылы көктемде Нұр-Сұлтанда «Қазақстан-Ресей достығының мәңгі аллеясын» ашу туралы шешімін жариялады, онда астана тұрғындары мен қонақтары жайлы уақыт өткізе алады. Ол қыркүйек айының басында Нұр-Сұлтанда өткен V Дүниежүзілік көшпенділер ойындарындағы белсенді қатысқаны үшін ресейлік тарапқа алғысын білдірді. Президент 2026 жылы Қазақстанның «Болашақ ойындарының» үшінші мәресіне – дәстүрлі спорт түрлерін және киберспортты біріктіретін бірегей турнирдің өтетін орны болатынын хабарлады, оның бастамашысы Ресей болды.
«Биылғы жылдың тамызында Мәскеуде өткен Астана мәдениет күндерін атап өткім келеді, олар Мәскеу мен шетел аудиториясында кең резонанс тапты. Татарстанда ұлы қазақ ақыны және ойшылы Абай Құнанбайұлының бюстін ашу маңызды оқиға болды. Сонымен қатар, Мәскеудегі Большой театр сахнасында көрермендер қазақ ұлттық классикасының шедеврі – «Абай» операсынан ләззат алды. Алдағы жылдары Қазақстанның аты аңызға айналған мұражайлар – Третьяков галереясы мен Эрмитажда ауқымды көрмелер өткізу жоспарлануда», — деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Президент білім беру саласындағы ынтымақтастықты ерекше атап өтті. Қазіргі уақытта Ресейде 60 мыңнан астам Қазақстан студенттері оқиды, бұл Ресей білім беру стандартының танымалдылығын және екі елдің білім мен тәжірибе алмасуға өзара қызығушылығын көрсетеді.
«Бұрын қол жеткізілген келісімдер негізінде Қазақстанда жетекші ресейлік техникалық білім беру ұйымдарының 7 филиалы ашылды. Жақын арада Нұр-Сұлтанда МГИМО филиалы ашылады. Бүгін Омбыда әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің филиалы ашылды, ол Ресейдегі қазақ университетінің алғашқы өкілдігі болады. Сонымен қатар, Қазақстанның шекаралас өңірлерінде ресейлік қатысумен мектептер салу перспективалары, сондай-ақ Қазақстан аумағында (Жамбыл, Қызылорда және Түркістан облыстарында) ресейлік қатысумен мектептер салу мәселелері талқылануда, бұл білім беру байланыстарын нығайтуға және екі елдің жас буынына жаңа мүмкіндіктер беруге мүмкіндік береді», — деп атап өтті Тоқаев.
Атап айтқанда, Қазақстанда орыс тілінің біріктіруші фактор екені атап өтілді.
«Қазақстан мектептерінде оқитын балалардың үштен бірі орыс тілінде білім алуда. Қазақстанда біз бұл мәселені үлкен маңызға ие боламыз, сондықтан мен Халықаралық орыс тілі ұйымын құруды ұсындым. Келіссөздердің тағы бір маңызды тақырыбы – Қазақстан мен Ресей аумақтарында тұратын отандастарды қолдау болды. Бұл жерде «Отандастар» қоры мен «Россотрудничество» арасындағы ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қою маңызды рөл атқарады. Мұндай келісімдер біздің халықтарымыз арасындағы өзара түсіністікті нығайтуда ерекше рөл атқарады және кең қоғамдық пікірде оң жауап табады», — деп атап өтті президент.
Президенттер кездесуде екі елдің әртүрлі салалардағы өзара әрекеттесуі және өңірлік және жаһандық саясаттың өзекті мәселелері талқыланды.
«Біз СНГ, ЕАЭО, ШОС, ҰҚШҰ, С