Қазақстан құқық қорғау саласында AI енгізуде.
Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Олжас Бектеновтың төрағалығымен өткен Үкімет отырысында мемлекеттік басқару жүйесін бюрократиядан арылту жөнінде Президент қойған міндеттерді ескере отырып, әділет органдарын дамыту және цифрландыру мәселелері қаралды.
Жүйені модернизациялау жоспарлары жөнінде әділет министрі Ерлан Сарсембаев, әділет органдарын цифрландыру туралы цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Жаслан Мадиев баяндама жасады. Сондай-ақ, Республикалық заңгерлер кеңесінің төрағасы Серік Ақылбай, Республикалық жеке сот орындаушылары палатасының төрағасы Айдос Иманбаев, Қазақстанның репрографиялық құқықтар мен бейнелеу өнері туындылары қоғамының жетекшісі Ринат Абдухаликов, Қазақстанның IT-компанияларының басшыларына сөз берілді.
Бүгінде әділет министрлігі 94 мемлекеттік қызмет көрсетеді, олардың 35-і толық автоматтандырылған. Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Жаслан Мадиев Премьер-министрге өткен жылы халықтың 14 миллионнан астам мемлекеттік қызмет алғанын, соның 87,7%-ы электронды форматта жүзеге асырылғанын хабарлады.
Премьер-министр бюрократиялық процедураларды жеңілдету мен әділет жүйесіне цифрлық шешімдерді енгізудің маңыздылығын атап өтті.
«Кеңейтілген Үкімет отырысында Мемлекет басшысы барлық салаларда цифрландырудың біртұтас жүйесін құру қажеттілігін атап өтті. Бұл жұмыс барлық жерде жүргізілуде. Әділет органдарын дамыту мен цифрландыру заңды мүдделерді, азаматтар мен бизнесті қорғауға бағытталған маңызды процесс болып табылады. Бұл процесте жасанды интеллекттің дамуы негізгі факторға айналуда. Бұл бюрократиядан арылудың басты әдістерінің бірі. Сондықтан, ұсынылатын қызметтердің жеделдігін, қолжетімділігін және сапасын арттыру үшін цифрлық технологиялардың барлық әлеуетін пайдалану қажет» Олжас Бектенов
«Сот орындаушысы» жобасының іске қосылуы мысалында инновацияларды қолданудың нәтижелері қарастырылды. Мысалы, 2024 жылдың тамызынан бастап 125 мыңнан астам құжат орындалды, азаматтарға рәсімдерді өту кезінде 600 миллион теңге үнемделді. Үкімет басшысы әділет министрлігіне жеңілдетілген тәртіппен өңделетін атқарушы құжаттардың тізімін кеңейтуді тапсырды, бұл сот актілерін орындаудың тиімділігін арттырады.
Олжас Бектенов әділет министрлігінің қызметінде артық шығындарды қысқарту қажеттілігін атап өтті. Шығындарды оңтайландыру цифрлық технологияларды енгізу арқылы жүзеге асырылуы тиіс екені атап өтілді.
«Артық шығындарды, артық құрылымдарды цифрландыру арқылы қысқарту қажет. Нәтижесінде мемлекеттік аппараттың тиімділігі жалпы алғанда артады. Бұл барлық мемлекеттік органдарға қатысты» Олжас Бектенов
Премьер-министр нотариат саласында жүйелі өзгерістердің қажеттілігін атап өтті, атап айтқанда, жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын қорғауды арттыру үшін атқарушылық жазбаның механизмін жетілдіру бойынша. Әділет министрлігіне заңнамаға түзетулер арқылы жаңа тәсілдерді іске асыруды қамтамасыз ету тапсырылды. Сондай-ақ, Үкімет басшысы норматворчество қызметін мониторингтеу мен координациялауды күшейту міндетін қойды. Цифрландыру мен бюрократиядан арылу маңызды бағыттар болып қала береді, олардың тәсілдері басқа мемлекеттік органдарда да қолданылуы тиіс. Бұл жұмысқа кәсіби қауымдастықтарды, IT-компанияларды және сарапшыларды тартудың маңыздылығы атап өтілді.
Олжас Бектенов заңдық кеңес берудің реттеуші саясатын, соның ішінде біліктілік, азаматтық және біркелкі жұмыс стандарттарына қойылатын талаптарды қайта қарауды тездетуді тапсырды. Келісілген ұсыныстарды бірінші жартыжылдықтың соңына дейін Үкіметке енгізу қажет.
Премьер-министр құқықтық білім беруді дамыту және азаматтарға қолжетімді құқықтық ақпаратпен қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті. Осы мақсатта «Әділет», Эталондық бақылау банкі, «E-ZanKomegi» және «eOtinish» цифрлық қызметтерін модернизациялауды, сондай-ақ автоматтандырылған консультация үшін чат-ботты енгізуді жеделдетуді тапсырды. Жалпы, әділет министрлігі мүдделі мемлекеттік органдармен бірге цифрландыру мен жасанды интеллект элементтерін енгізуді, IT-саласындағы сарапшыларды тартуды, бизнес-процестерді реинженерлеуді және бюрократиядан арылуды жалғастыруы керек.