Қазақстанда авторлар мен құқық иелеріне арнап мобильді қосымша әзірленеді. Бұл туралы бүгін Үкімет отырысы барысында, құқық қорғау органдарының дамуы мен цифрландыруы туралы баяндаған әділет министрі Ерлан Сарсембаев хабарлады, деп жазады Kapital.kz бизнес ақпарат орталығының тілшісі.
«Зияткерлік меншік құқықтарын қорғау мәселелері бойынша: өткен жылдың күзінде қазақстандық музыка Meta платформасынан жоғалып кеткен кезде, ұжымдық басқару саласындағы кемшіліктер анықталды. Көптеген танымал авторлар мен орындаушылар осы платформада өз шығармаларын пайдалану үшін сыйақы алмағандарын мәлімдеді. Осыған байланысты бұл бағытты цифрландыру қажет. Авторларға және басқа құқық иелеріне онлайн форматта шығарманың пайдаланылу кезеңдерін бақылау мүмкіндігін беру жоспарлануда: келісімшарттарды жасасудан, жинаудан, бөлуден және сыйақыларды төлеуге дейін», - деп атап өтті ол.
Жалпы, мемлекет реестріне енгізілген объектілер бойынша аналитика мен есептілік элементтері бар цифрлық платформаны енгізу, зияткерлік меншік объектілері бойынша тіркелген объектілердің іздеу жүйелерін жетілдіру, авторлар мен құқық иелері үшін мобильді қосымша әзірлеу, мемлекеттік органдар мен халықаралық ұйымдардың ақпараттық жүйелерімен интеграцияны кеңейту мәселесі қарастырылады.
«Нормативтік-құқықтық қызметте: әзірленетін заң жобаларының сапасын, заң жобаларын жоспарлау мен заңнаманың тұрақтылығы мен қолжетімділігін арттыру қажет. Бірінші кезекте, мемлекеттік органдардың болжамды-аналитикалық жұмысын түбегейлі күшейту бойынша шаралар қабылданады, бұл тиісті салалардағы құқық қолдану практикасын терең жүйелі талдауды қамтамасыз етеді», - деп хабарлады министр.
Бұрын заң нормаларының жалғыз кемшіліктерін анықтауға бағытталған құқықтық мониторинг, заңнамалық қызметтің тұрақты жүргізілуін қамтамасыз ету үшін заңнама салаларындағы нормативтік реттеудің тиімділігін талдауға қайта бағдарланды. Осы мақсатта мемлекеттік органдардың заң қызметтерін едәуір күшейту ұсынылады.
«Екінші, сапалы құқықтық реттеуді қалыптастыру және құқықтық сараптама сапасын арттыру мақсатында заңнамалық бастамаларды жүзеге асыру кезінде нақты «пакеттік» принципті сақтауды қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылданады. Қосымша заң актілерін бір уақытта әзірлеу қажеттілігі - бұл жаңа талап емес, бірақ оған көбінесе ресми түрде қаралады, заң жобаларының шұғылдығына байланысты екінші жоспарға қалдырылады. Сонымен қатар, депутаттардың бастамаларын қарастыру кезінде бұл талап үкіметтің қорытындысында ескерілмейді», - деп нақтылады ол.
Алдын ала қосымша заң актілерін әзірлеу заң жобасындағы барлық механизмді, тіпті процедуралық элементтерді ашуға мүмкіндік береді, осылайша қабылданатын жаңалықтардың ашықтығын және объективті көрінісін қамтамасыз етеді.
«Үшінші, президент қойған «Заң және тәртіп» идеологиясы аясында: халықты нормотворчество процесіне тарту деңгейін арттыру, «Ашық НПА» порталын дамыту, сондай-ақ халықпен «тірі» талқылау үшін қоғамдық тыңдаулар/дебаттар мен басқа да іс-шараларды ұйымдастыру практикасын кеңейту; халық арасында құқықтық түсіндіру жұмысы «Әділет» ашық платформасын жаңғырту арқылы күшейтіледі», - деп атап өтті әділет министрі.
Ұсынылған жаңа тәсілдерден үш әсер алу күтілуде:
- халыққа қызмет көрсету сапасын арттыру, ұсынылатын қызметтердің қолжетімділігі мен ашықтығын қамтамасыз ету;
- қосымша бюджет қаражаттарын тартпай, қызмет көрсету процестерін жаңғырту және жасанды интеллект элементтерімен;
- аумақтық әділет органдары мен бағынысты ұйымдардың жұмысын оңтайландыру.
Бүгін сондай-ақ, мәжбүрлеп орындау органдарында робот-сот орындаушыларына көбірек жұмыс делегатталатыны белгілі болды. «Мәжбүрлеп орындау мәселесі көбінесе халық тарапынан негізделген сындар туғызады. Тек 2024 жылы осы бағытта 89 мың шағым түсті, бұл министрлікке түскен жалпы өтініштердің 63%-ын құрайды. Біздің мақсатымыз - азаматтардың осы институтқа деген сенімін қайтару, және осы үшін біз, сонымен қатар, жасанды интеллектінің мүмкіндіктерін пайдалануды жалғастырамыз», - деді әділет министрі Ерлан Сарсембаев.