Қазақстан алюминий рудаларының ірі қорларына және дамыған металлургия өнеркәсібіне ие бола отырып, алюминий және оның негізіндегі өнімдер өндірісінде өзінің позициясын нығайтуды көздейді. Соңғы жылдары елде нанотехнологияларға, әсіресе ерекше қасиеттері мен кең қолдану мүмкіндігі бар наноалюминийге деген қызығушылық артып келеді.
Қазақстан алюминий рудаларының ірі қорларына және дамыған металлургия өнеркәсібіне ие бола отырып, алюминий және оның негізіндегі өнімдер өндірісінде өзінің позициясын нығайтуды көздейді. Соңғы жылдары елде нанотехнологияларға, әсіресе ерекше қасиеттері мен кең қолдану мүмкіндігі бар наноалюминийге деген қызығушылық артып келеді.
Қазақстандағы алюминийдің негізгі өндірушілерінің бірі – Қазақстан электролиз зауыты (КЭЗ), жыл сайын 250 мың тоннадан астам бастапқы алюминий өндіреді. Наноалюминийді өндіру сияқты нанотехнологияларды енгізу өнеркәсіпті жаңғыртудың келесі қадамы болмақ. Нано бөлшектерді алу үшін ұсақтау және шөгінділерді химиялық жолмен алу технологиялары озық құрал-жабдықтар мен ғылыми зерттеулерді қажет етеді. Қазақстан бұл бағытты дамыту үшін шетелдік серіктестермен ынтымақтастық мүмкіндігін қарастыруда.
Сонымен қатар, елде Назарбаев Университеті және Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті базасында зерттеу орталықтары, оның ішінде Ұлттық нанотехнологиялар орталығы жұмыс істейді. Бұл орталықтар металлургия саласына арналған наноматериалдарды зерттеу және өндіруде маңызды рөл атқарады.
Қазақстанда наноалюминийді енгізудің басты мақсаты – алюминий қорытпаларының тиімділігі мен сапасын арттыру, бұл өнімді әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті етеді. Наноалюминийдің коррозияға төзімділігі мен жоғары беріктігі жеңіл әрі мықты алюминий қорытпаларын өндіруге мүмкіндік береді. Мұндай қорытпалар автоөнеркәсіп және құрылыс салаларында сұранысқа ие.
Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің мәліметінше, 2024 жылға қарай елде алюминий қорытпаларын өндіру көлемін 5%-ға ұлғайту жоспарланған. Нанотехнологияларды, соның ішінде наноалюминийді қорытпа өндірісіне енгізу тек өнім сапасын жақсартып қана қоймай, экспорттық мүмкіндіктерді де арттырады. Бүгінгі таңда Қазақстан алюминий өнімдерінің айтарлықтай бөлігін Ресей мен Еуропа елдеріне экспорттайды, ал наноалюминий қосылған жоғары сапалы қорытпалар жаңа нарықтарға жол ашады.
Наноалюминийдің қолдану аясы металлургиямен шектелмейді. Энергетикада ол тиімдірек жанармай қоспалары мен аккумуляторлар жасау үшін пайдаланылуы мүмкін. Қорғаныс өнеркәсібі де наноматериалдарға қызығушылық танытуда: олар пиротехникалық қоспалар және жеңіл қорғаныс материалдары үшін қолданылады.
Қазақстанның құрылыс секторы да наноалюминийді енгізуден пайда көре алады. Елде ірі инфрақұрылымдық жобалар дамып жатқандықтан, жылу өткізбейтін және отқа төзімді материалдар үлкен сұранысқа ие болады. Сарапшылардың пікірінше, инновациялық материалдарға, соның ішінде наноалюминийге сұраныс алдағы жылдары 10-12%-ға өсуі мүмкін.
Нанотехнологияларды дамыту үшін Қазақстан білім беру бағдарламаларына және ғылыми зерттеулерге айтарлықтай қаржы салып отыр. 2023 жылы өнеркәсіпке арналған жаңа материалдарды, соның ішінде наноалюминийді жасауға бағытталған жобаларға 2 миллиард теңгеден астам қаржы бөлінді. Мемлекет қолдауы және халықаралық инвесторларды тарту бұл бағыттың әрі қарай дамуына негіз болады.
Наноалюминий Қазақстанға металлургияда және басқа да салаларда жаңа мүмкіндіктер ашады. Нанотехнологияларды енгізу өнімнің сапасын арттыруға, өзіндік құнын төмендетуге және халықаралық аренада бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ықпал етеді. Қазақстан табиғи ресурстары мен өнеркәсіптік әлеуетінің арқасында осы салада көшбасшылардың бірі болуға барлық мүмкіндігі бар.