Қазақстандағы ұлттық бірлік: ҚР Ұлттық Кеңесінің мерейтойына арналған жаңа бастамалар.

Қазақстандық сәйкестікті нығайту, этносаралық шиеленістердің алдын алу және қақтығыстарды болдырмау – мемлекеттік саясаттың негізгі басымдықтары.

2024 жылы Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі этносаралық келісімді нығайту, қақтығыстардың алдын алу, этномедиацияны дамыту және этносаралық саясатты жүзеге асыруға бағытталған кешенді шараларды іске асырды.

Маңызды оқиғалардың бірі Алғыс айту күніне арналған телемост болды, ол 1 наурызда өтті. Оған 1000-нан астам адам қатысты, ал шара аясында республикалық «Қайырымдылық керуені» акциясы мен «Шаңырақ» шығармашылық конкурсы басталды.

Жылдың тағы бір маңызды оқиғасы Қазақстан халқы Ассамблеясының (ҚХА) XXXIII сессиясы «Бірлік. Құрылыс. Прогресс» тақырыбында 25 сәуірде Президенттің төрағалығымен өтті. Іс-шаралардың жалғасы ретінде 28 сәуірде «Бірлік жүгірісі» атты жартылай марафон ұйымдастырылды, ол еліміздің 15 өңірінде 15 мың қатысушыны біріктірді.

2024 жылы ҚХА аясында жаңа қоғамдық құрылым – «Жомарт жан» орталықтары құрылды, олар «Жүректен жүрекке» және «Мектепке жол» сияқты бірқатар волонтерлік және қайырымдылық акцияларын жүзеге асырды. Жалпы, өткен жылы ҚХА мүшелері мұқтаждарға 1,3 миллиард теңге көлемінде көмек көрсетті.

«Жомарт жан» орталықтарының қызметі 4 негізгі бағытты қамтиды:

Сонымен қатар, ҚХА құрылымдары 13 арнайы қоғамдық жобаны жүзеге асырды, олар этносаралық саладағы өзекті мәселелерді шешуге бағытталған. ҚХА-ның 10 қоғамдық құрылымы (Ақсақалдар кеңесі, Аналар кеңесі, РОО «Жастар ассамблеясы», Журналистер клубы, НЭС, «Жомарт жан» орталықтары, Этномедиация кеңесі, Шығармашылық ұжымдар ассоциациясы, Жас ғалымдар клубы НЭС-те, Студенттік ҚХА) белсенді жұмыс істейді. ҚХА-ның әрекеті 1000-нан астам этнокультурлық қауымдастықтарды қамтиды.

35 достық үйі ел бойынша 1000-нан астам этнокультурлық қауымдастықтар үшін заманауи қауымдастық орталықтары болып табылады. 2024 жылы достық үйлерінде 2 757 іс-шара өткізілді, оған шамамен 300 мың адам қатысты .

2024 жылы ҚХА құрылымдарының қатысуымен 700 мың адамды қамтитын 15 1000-нан астам әлеуметтік маңызы бар іс-шаралар ұйымдастырылды.

Сонымен қатар, елдің 4 университетінде журналистика факультетінің студенттері үшін «Этнополитикалық сауаттылық» арнайы курсы енгізілді.

Бұдан басқа, этносаралық саладағы маңызды бағыттардың бірі – қақтығыстарды болдырмаудың тиімді механизмі ретінде этномедиацияны дамыту. 2024 жылы 233 кәсіби этномедиатор республикалық, өңірлік және жергілікті деңгейде дайындықтан өтті, сондай-ақ 30 семинар мен тренинг ұйымдастырылды, олардың барысында 1 207 адам оқытылды.

Этносаралық қатынастардың жағдайын объективті бағалау үшін 2 социологиялық зерттеу ұйымдастырылды, өңірлерге 10 мониторингтік шығу жүргізілді, олардың нәтижесінде мемлекеттік органдарға ұсыныстар берілді.

Талдау нәтижесінде 97,3% азамат этносаралық жағдайды тұрақты және қолайлы деп бағалайды.

80 өңірлік ақпараттық-насихаттау топтары этносаралық мәселелер бойынша 3000-нан астам конференция, кездесу, семинар, жиналыс, дөңгелек үстел және т.б. форматында іс-шаралар өткізді, бұл 160 мыңнан астам адамды қамтыды.

Министрлік антидискриминациялық заңнаманы талқылау және барлық нәсілдік дискриминацияны жою жөніндегі халықаралық конвенцияны орындау үшін тұрақты межведомстволық жұмыс тобын құрды. Жұмыс нәтижесінде осы саладағы заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірленді.

Сонымен қатар, 2025 жылы Қазақстанда қоғамдық келісімді және этносаралық өзара әрекеттестікті нығайту бойынша жүйелі жұмыс жалғасады. Маңызды оқиға XXXIV ҚХА сессиясының Президент К.Токаевтың төрағалығымен өткізілуі болады, бұл ұлттық бірлікті дамытудағы басым бағыттарды анықтаудағы негізгі шара болады.

ҚХА-ның 30 жылдығына дайындық аясында 400-ден астам ірі шараларды қамтитын арнайы іс-шаралар жоспары әзірленіп, бекітілді. Сондай-ақ, Антология мен ҚХА-ның мерейтойлық медалі шығарылды.

Биыл ақпараттық-насихаттау жұмыстарына, мемлекеттік органдар мен қоғамдық құрылымдардың этностарды қазақстандық қоғамға интеграциялау бойынша тиімділігін арттыруға, сондай-ақ азаматтық қоғамның этносаралық тұрақтылықты қамтамасыз етудегі рөлін күшейтуге ерекше көңіл бөлінеді.

Осы саладағы мамандардың кәсіби дамуы үшін ҚХА Журналистер клубы аясында 200-ден астам журналист оқытудан өтеді, сондай-ақ этносаралық қатынастар саласындағы 1000-нан астам кәсіби келіссөз жүргізушілердің біліктілігін арттыру жоспарланған.

2025 жылға арналған жоспарларда салалық кадрларды дамыту маңызды орын алады. «Этнополитология» және «Этножурналистика» мамандықтары бойынша оқытылған мамандар санын арттыру жоспарланған.

Сонымен қатар, мемлекеттік тілді этносаралық қарым-қатынас тілі ретінде насихаттауға арналған жұмыстар күшейтіледі, бұл ҚХА жобалары, Достық үйлері, лингвистикалық кабинеттер және басқа да мамандандырылған құрылымдар арқылы жүзеге асырылады.

Қойылған міндеттер Қазақстан Республикасында қоғамдық келісімді және ұлттық бірлікті Қазақстандық патриотизм, азаматтық және рухани-мәдени халықтың бірлігі негізінде қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.