"Біз 2029 жылға дейін амбициозды мақсаттар қойып отырмыз": Тоқаев Қазақстанның жоспарлары туралы.

Іс-шараға қатысушыларды қарсы алған президент Қасым-Жомарт Тоқаев Кеңестің инвестициялық климатты жақсарту мәселелерін талқылау үшін маңызды диалог алаңы болғанын атап өтті.

Халықаралық басқару даму институтының (IMD) деректеріне сілтеме жасай отырып, ол еліміздің әлемдегі бәсекеге қабілетті 35 елдің қатарына енгенін атап өтті.

"Біз 2029 жылға дейін қосымша 150 миллиард доллар тікелей шетелдік инвестиция тарту жеткілікті амбициозды міндет қойып отырмыз. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін Үкімет жанындағы Инвестициялық штаб жедел туындайтын мәселелерді шешу үшін кеңейтілген өкілеттіктермен қамтамасыз етілді. Биылғы жылдың мамырында мен ұлттық экономиканы елеулі либерализациялауға негіз қалыптастыратын жарлыққа қол қойдым. Біз елдегі инвесторлар үшін жұмыс істеу жағдайларын жақсартуға бағытталған дәйекті жүйелі қадамдарды жалғастырамыз," - деді Тоқаев.

Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстанда бірегей минералды-ресурстық база бар екенін атап өтіп, геологиялық барлау және пайдалы қазбаларды өндіру саласындағы процестердің тиімділігі мен ашықтығын арттыру шаралары туралы айтты. Оның айтуынша, соңғы 6 жылда Қазақстан геологиялық барлауға 1 миллиард доллардан астам жеке инвестиция тартты.

Қазіргі уақытта ел аумағында геологиялық барлау жүргізу үшін 1,6 миллион шаршы шақырымнан астам аумақ ашық.

"Жақында қабылданған 2029 жылға дейінгі Ұлттық инфрақұрылымдық жоспар жергілікті өндірушілер үшін "мүмкіндіктер терезесін" ашады. 86 миллиард доллардан астам бағаланған шамамен 200 ірі инфрақұрылымдық жобаны жүзеге асыру жоспарлануда. Үкімет офтейк-келісімшарттарын локализациялау үшін тауарлар тізімін қалыптастырады. Өндірістік өсім үшін жоғары білікті жұмыс күші қажет. Сондықтан мен 2025 жылды жұмысшы мамандықтар жылы деп жарияладым. Біз Қазақстандағы техникалық және кәсіптік білімнің сапасын арттыруға және тиісті инфрақұрылымды дамытуға дайын инвесторларды іздейміз," - деді президент.

Энергетика секторының жағдайын сипаттай отырып, Тоқаев халықаралық мұнай компанияларының елді дамытудағы рөлін атап өтті.

"Шетелдік инвесторлар капиталды салып, озық технологиялар мен жоғары білікті жұмыс күшін ұсынды. Олардың инвестициялары біздің энергетика саласының өсуіне ықпал етті: соңғы 30 жылда мұнай өндіру үш есе өсті. Осылайша, Қазақстан мұнай өндірудің жоғары өсімі бар бес елдің қатарына енді. Алдағы уақытта жылына 100 миллион тонна өндіруді межелеп отырмыз," - деді президент.

Әрі қарай атап өтілгендей, экономиканы әртараптандыру үшін мұнайхимия өнеркәсібін кеңейту де маңызды.

"2022 жылы біз Орталық Азиядағы полипропилен өндіретін ең ірі зауытты жылына 500 мың тонна қуаттылығымен іске қостық. Қазіргі уақытта бұл кәсіпорын ішкі сұраныстың 60%-ын жабады және өнімді Еуропа, Түркия мен Қытайға экспорттайды. Биылғы жылдың қыркүйегінде жылына 1,2 миллион тонна полиэтилен өндіретін зауыттың құрылысы басталды. 14 миллиард доллардан астам құны бар бірнеше мұнайхимия жобалары қарастырылуда," - деп хабарлады Қасым-Жомарт Тоқаев.

Сөзінде "таза энергетика" секторын инвестициялық тартымдылығын арттыруға ерекше назар аударылды. Атап айтқанда, Total, Svevind, ACWA Power және Masdar сияқты әлемдік компаниялармен Қазақстанда 43 ГВт "жасыл" жобаларды жүзеге асыру жөнінде нақты келісімдерге қол жеткізілді. Сонымен қатар, Қазақстан атом энергиясын дамыту үшін үлкен әлеуетке ие.

"Біздің еліміз әлемдегі уран өндіруші ең ірі мемлекет. Сіздерге белгілі, жақында ұлттық референдумда азаматтар алғашқы атом электр станциясын салуды қолдады, бұл біздің энергетикалық қауіпсіздігімізге ұзақ мерзімді инвестиция болады. Қазіргі уақытта біз осы жобаны жүзеге асыру үшін халықаралық консорциум құру мүмкіндігін қарастырудамыз," - деді президент.

Инвесторлардың назарын аударатын келесі сала агроөнеркәсіптік сектор болды.

"Қазақстанның ауыл шаруашылығын дамыту Орталық Азиядағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің стратегиялық басымдығы болып табылады. Біздің еліміз ауыл шаруашылығы жерлерінің көлемі бойынша әлемде алтыншы орын алады, олар 200 миллион гектардан астам аумақты құрайды. Соңғы алты жылда салалық экспорт екі есеге артып, 5 миллиард доллардан асты. Біз агроөнеркәсіптік кешенді жоғары технологиялық секторға айналдыруды мақсат етіп отырмыз, шетелдік инвесторлардың қатысуымен 5 миллиард доллар құны бар 100-ден астам жобаны жүзеге асыру жоспарлануда," - деді Тоқаев.

Қазақстан көлік-логистика секторында еуразиялық транзиттік хаб ретіндегі позицияларын нығайтуға бағытталған. Елде 11 мың шақырым ескі теміржолдарды жөндеу және 5 мыңнан астам жаңа теміржол салу жоспарлануда. Транскаспий халықаралық көлік маршрутын дамытуға басымдық беріледі, сондықтан жаңа жүк терминалдарын салу және көлік кемелерін өндіру арқылы инфрақұрылымды дамытуға бағытталған инвестицияларға ерекше назар аударылады.

Қасым-Жомарт Тоқаев инвесторлардың құқықтарын қорғау және реттеуші саясатты жақсарту мәселелеріне ерекше тоқталды.

Заңдық және сот жүйесін модернизациялаудың міндеттерінің бірі инвестициялық климатты жақсарту болып табылады. Үкімет пен инвесторлар арасындағы цифрлық өзара әрекеттесу кеңейтілуде. Биылғы жылдың соңына дейін жобалардың іске асырылуын нақты уақыт режимінде бақылауға мүмкіндік беретін Ұлттық цифрлық инвестициялық платформаны іске қосу жоспарлануда.

Жаңа Салық кодексі инвестициялық циклді жандандыруға үлес қосып, машиналарды, жабдықтарды және бағдарламалық қамтамасыз етуді сатып алумен байланысты барлық шығындарды шегерімге жатқызу құқығын белгілейді.

Қазақстан қаржы секторындағы ынтымақтастықты нығайтуға акцент жасай отырып, "Астана" Халықаралық қаржы орталығының жұмысын ерекше атап өтеді. МФЦА - бұл өңір үшін ерекше мекеме, ол әлемнің жетекші қаржы орталықтарының үздік тәжірибесін біріктіреді.

Соңында президент елдегі инвестициялық климатты жақсарту, жаңа бастамалар мен нақты жобаларды жүзеге асыру мақсатында Кеңес мүшелері мен мемлекеттік органдар арасында диалогты жалғастырудың маңыздылығын атап өтті.

Іс-шара барысында ЕБРР президенті Одиль Рено-Бассо, Қазақстан Республикасының ұлттық экономика министрі Нурлан Байбазаров, "Қазақстандық шетелдік инвесторлар кеңесі" Ассоциациясының төрағасы Ерлан Досымбеков, CNPC вице-президенті Чжан Даовэй, ЕАБР басқармасының төрағасы Николай Подгузов, Африка, Таяу Шығыс және Орталық Азия бойынша Alstom компаниясының президенті Эндрю Делеони, "Лукойл" АҚ бас директоры Вадим Воробьев сөз сөйледі.

Айта кету керек, Шетелдік инвесторлар кеңесі - ҚР президенті жанындағы консультативтік-кеңесші орган.