Қаржы министрі кәсіпкерлердің мұндай сомаларды қалай табатынын түсіну үшін СНР қолданатын компаниялардың жалпы белгіленген режимдегі жұмысымен өзара есеп айырысуын талдап көрді. Соңғы жылы олардың арасындағы өзара есеп айырысу екі есе — 5-тен 10 трлн теңгеге дейін артқан. «Бұл жағдайда 16 трлн теңгенің жалпы айналымынан арнайы салық режимдері бойынша жалпы белгіленген режиммен өзара есеп айырысу 10 трлн теңгені құрайды. Яғни, жүздеген миллиард теңге таба отырып, салық төлеушілер аз салықтар төлейді», — деп хабарлады Тақиев.
ҚҚС төлемеу үшін компаниялар мынадай схемаларды қолданған
• компания тауарды сатып алады және оны өзіндік құны бойынша арнайы салық режимін қолданатын басқа фирмаға қайта сатады. Нәтижесінде бірінші компания шығын көрсетіп, салық төлемейді, ал екіншісі жеңілдікті шарттарды пайдаланып, ҚҚС төлеуден жалтарады;
• мейрамханаларда жеке компаниялар ретінде қызмет атқарады, ас үй мен караоке безендіріледі, ал қонақ үйлерде әр қабат әр түрлі ЖК-ға тиесілі. Егер олардың біреуінің табысы 78 млн теңгеден асса, компания қызметін тоқтатады, орнына басқа заңды тұлға келеді. Бұл ҚҚС төлеуден жалтаруға мүмкіндік береді.
Компаниялар өз қызметкерлері үшін салық төлемеу мақсатында оларды штаттан шығарып, ЖК ретінде тіркейді.
Яғни, қызметкерлер өз жұмыс берушілеріне жеке тұлға ретінде емес, кәсіпкерлер ретінде қызмет көрсетеді. «Сәйкесінше, еңбекақы қорына салық төлемдері азайып, жұмыс берушіден әлеуметтік жауапкершілік алынып, оны кәсіпкер көтереді», — деп баяндады Мәди Такиев.
Бизнестің бөлшектенуімен күресу үшін Қаржы министрлігі:
• бизнесті бөлшектеудің заңнамалық өлшемін енгізуді;
• нысанның салық дауларының мәнінен басым болу қағидатын енгізуді;
• осындай фактілерді бақылау және дәлелдеу әдістерін енгізуді;
• ЖК үшін қызмет түрлерін шектеуді жоспарлап отыр.